De lichtjes van Jacinta, ik zal ze missen...

Op 5 oktober is Jacinta overleden.

Ik heb haar maar een aantal weken mogen kennen, maar wat ben ik blij dat ik haar gekend heb! Ondanks al haar (gezondheids-)problemen, was zij een vrouw die bleef lachen. Ze had lichtjes in haar ogen, altijd. Ik zal haar missen, wij zullen haar missen, iedereen zal haar missen, want ze was zo´n ontzettend mooi mens. Lieve Jacinta, ik hoop dat je nu je rust gevonden hebt. Muchas gracias para tu amistad.



Anderhalve week geleden kwam ik met Renate aan in Monterrey om aan het werk te gaan in de comedor toen Sor Mathilde ons vertelde dat Jacinta met tuberculose in het ziekenhuis lag. Het eerste wat door ons heen ging was `waar moet Jacinta de kracht vandaan halen om tegen welk kwaaltje dan ook (laat staan tbc) te vechten`.
Om meteen daarna ook stil te staan bij het feit dat wij weken lang met Jacinta gebaad hebben, wat betekent dat voor onze gezondheid?
Vanuit Monterrey meteen maar even naar het thuisfront in Nederland gebeld om het een en ander na te vragen over tbc. Als gezond mens ben je recistent tegen tbc, opluchting. Maar ondanks dat ik me gezond voel was ik al weken aan het hoesten en was ik het weekend daarvoor toch niet echt lekker...
`s Middags zijn we met Sor Mathilde naar een arts geweest die ons de situatie van Jacinta heeft uitgelegd (beroepsgeheim????). Hierna besloten we de volgende ochtend longfoto´s te gaan laten maken.

Op vrijdagochtend stond Sor Mathilde ons op te wachten in het ziekenhuis. Een ziekenhuis waar ik nooit van mijn leven hoop te belanden! Wij hadden al besloten Jacinta niet op te zoeken voordat er meer duidelijkheid was. Maar de kamerdeur van Jacinta stond wagenwijd open, iedereen liep langs en in en uit... Wij wilden haar heel graag even zien, maar besloten het risico niet te nemen en eerst maar eens even af te wachten.
Longfoto´s nemen leek ons vrij zinloos, want in een al te vroeg stadium is er niks zichtbaar op de foto. Maar een mantouxprik is niet verkrijgbaar in Huaraz (dat terwijl Peru het nummer 1 land van Zuid-Amerika wat betreft tbc-gevallen is). Wij, met name Tamara, die in Nederland op een röntgenafdeling werkt, waren toch ook wel erg nieuwsgierig naar hoe dat er hier allemaal aan toe zou gaan. Dus longfoto´s toch maar wel laten maken. Ontzettend verouderde aparatuur en stralingen in een veel groter gebied dan alleen de longen.
Daarna allemaal (Renate, Tamara, Janthy, Sor Mathilde en ik) met longfoto onder de arm op weg naar de privékliniek van Huaraz. Zou ik ook niet graag belanden, maar wat een wereld van verschil met het ziekenhuis! Hier werden de foto´s en onze longen bekeken door een arts. Zijn diagnose: geen tbc.
Toch wilden wij ook nog en mantouxprik, omdat we weten dat als er op de foto´s niks te vinden is, je nog wel besmet kan zijn. Hij zou het voor ons over kunnen laten komen uit Lima en dan konden we over een week een mantouxprik krijgen.
Ik had alleen wel een bacteriële infectie aan mijn bronchiën, kreeg een drankje, een antibiotica en zelfs prednison mee naar huis en moest voor alle zekerheid ook nog speeksel inleveren voor verder onderzoek...
De arts vond ons waarschijnlijk maar een stelletje rare wijven, want in tegenstelling tot de onderdanige Peruanen, vroegen wij hem hethemd van het lijf, we wilden alles weten over open en/of gesloten tbc, wilden alles weten over de incubatietijd en waren nogal argwanend over de antibiotica en de prednison.

Zo gek bleek dat niet, want de incubatietijd is twee maanden, longfoto´s, mantouxprik en speekselonderzoek zijn dus allemaal onzin op dit moment. Wel jammer dat we dat via Nederlandse artsen moeten horen en dat de arts hier ons aankijkt alsof we gek zijn als we ernaar vragen. Ook prednison is natuurlijk van de zotte en de antibiotica die ik mee kreeg bezat niet eens een bijsluiter!

De prednison ligt hier nog, heb ik niet genomen. De antibiotica ben ik na het weekend mee begonnen en inmiddels is mijn hoest zo goed als over.
Bijzonder is wel dat wij hier nu allemaal een eigen dossier hebben in het ziekenhuis. En we hebben een prachtige raamdecoratie in huis: onze longfoto´s.
Als ik eind november in Lima ben zal ik voor de zekerheid een mantouxprikje halen.

Vanwege mijn bacteriële infectie was het voor mijn niet mogelijk Jacinta nog op te zoeken in het ziekenhuis. Want behalve dat mijn weerstand verlaagd was, was het voor Jacinta veel te gevaarlijk, mocht zij iets van mij krijgen.

Zes oktober is Jacinta begraven. Eerst een dienst in de kerk. Er was veel familie, familie die al jaren niet meer naar Jacinta omkeek. Nu stonden deze mensen allemaal met hun neus vooraan. Sor Mathilde, die al jaren een grote hulp voor Jacinta was, vertelde ons dit. Ik werd er heel boos van. Carlos, de zoon van Jacinta, net 16 jaar geworden, woonde al jaren samen met zijn moeder bij een van zijn tantes. Nu heeft zijn familie hem laten weten dat hij hier waarschijnlijk niet mag blijven wonen. 16 Jaar, geen vader, geen moeder, geen huis en een heleboel verdriet.
De priester die de dienst leidde, wist Carlos zijn naam niet, hij vertelde over hoe hij op zijn familie kon rekenen (wat dus helemaal niet waar was) en richtte het woord ook nog naar ons. Ik vond het allemaal verschrikkelijk.
Na de dienst werden er allemaal foto´s gemaakt van de familie om de kist heen.

Hierna zijn we in een stoet te voet naar de begraafplaats gegaan, dwars door de stad.
Halverwege op een pleintje, onder een Jezus- en Mariabeeld kwam het krat bier en de flessen fris tevoorschijn. Midden op dat plein werd er gedronken. Op zich een prima gebruik, niet zo stijf als in Nederland, lekker in de buitenlucht. Maar als ik dan weet dat die mannen, die het bier in no-time achteroverslaan, al leunend op de kist van Jacinta staan te ouwehoeren, terwijl ze al jaren niet meer naar haar omkeken, maakt me dat zo kwaad!
Toen het bier op was zijn we verder gelopen. Bij de ingang van de begraafplaats werden er twee scheppen en een stuk touw geleend. Hierna liepen we naar weer een beeld en werd de kist weer neergezet. Carlos poseerde achter de kist, terwijl alle aanwezigen om de beurt samen met Carlos en de kist op de foto werden gezet. Toen was het onze beurt. We gaven aan dit liever niet te doen, maar Carlos bleek het graag te willen. Blijkbaar is het hier een vorm van eerbied om op de foto te gaan met de kist en de nabestaanden. Heel raar, maar voor Carlos deden we het graag.
Toen iedereen op de foto gezet was liepen we naar het graf. De familie liet haar zelf afzakken, dit ging met horten en stoten. Hierna werd er om de beurt door familie en vrienden zand (eigenlijk waren het gewoon grote keien, die een ontzettend rotgeluid maakten toen ze op haar kist vielen) in het graf geschept. Ook ons werd gevraagd dit te doen. Een onbeschrijvelijk gevoel.
Ik had er veel moeite mee te weten dat veel van deze mensen Jacinta zo verwaarloosd hadden en haar nu zo `opeisten`, maar los van deze mensen, vond ik het wel heel bijzonder hoe alle handelingen, van het dragen van de kist tot het dichten van het graf allemaal door mensen om de overledene heen gebeurd. En fijn vond ik het dat ik erbij kon zijn, dat ik ook op deze plek afscheid van haar kon nemen.

Gelukkig heb ik ook weer veel leuke dingen meegemaakt de afgelope periode. Een beetje een rare omschakeling, maar wil jullie ook daar graag van op de hoogte brengen.

Op vrijdagmiddag hebben wij in Los Pinos een extra lange recreo (van 15.00 tot 17.00) wat ons de mogelijkheid geeft met de meiden een activiteit te doen. Twee weken geleden hebben we met de meiden sieraden gemaakt van macaroni. Heerlijk, het werd een verschrikkelijke kliederboel, maar zowel de meiden als wij hebben ervan genoten!

Dat weekend zijn wij op zondag met Guido de bergen in gegaag. Dit keer met een 4x4 en hebben we dus weinig hoeven te doen behalve genieten van de schitterende omgeving. Door de bergen richting gletcher. Om de beurt in de laadbak achterin zodat je met de wind in je haren kon genieten van de zon en de bergen om je heen!
Op een gegeven moment uitgestapt om in een minuut of twintig naar onderaan de gletcher te lopen. Dit was het weekend waarin ik me niet goed voelde en kwam dus ook uitgeput boven. De gletcher was die dag bedekt door een flinke laag gruis, waardoor het beeld van een schitterend witte gletcher een beetje tegenviel. Maar toch erg gezellig. Na de gletcher weer in de auto gestapt om even verderop weer te stoppen en naar een meer te lopen. Ik zat er helaas al helemaal doorheen en ben in de auto gebleven, waar ik na een klein uurtje weer wakker schrok van Guido die de deur opende.

Toen in één keer door naar Vicos. Een plaatsje waar Guido met het bedrijfje waarvoor hij werkt bezig is het ecotourisme op te zetten en draaiende te houden. Pablo, één van de mannen met wie hij veel werkt, een echte Campesino, was die dag jarig en wij waren welkom.
Hier hebben we de traditionele cuy (cavia) gegeten. Best lekker. Na het eten kwam de taart, de cadeautjes, de toespraken en werd er gezongen en gedansd. Geen elekriciteit, dus geen licht en muziek. Wel een nichtje dat graag zong en die ons allemaal aan het dansen kreeg en die wel 20 keer het `laatste` liedje ging zingen. Ook hebben wij, als Hollandse gringa´s, nog een succesje gehad met `van voor naar achter van links naar rechts´ alle Campesino´s deden mee!
Na de verjaardag weer richting Huaraz en lekker naar bed, hier was ik aan toe.

Het bioscoopje in Huaraz is heerlijk! Wat stoelen en banken, heerlijke jugo´s, broodjes en thee met verse mint, ook heerlijk om je slaapzak mee te nemen om in weg te kruipen en is de film niet leuk (Renaat heeft mij overgehaald mee naar Aliën te gaan! E.T. vind ik leuk, is toch ook een aliën, maar dit was wel even wat anders...) dan doe je je ogen dicht en ga je lekker slapen.
Maar nu wilden wij graag naar Love Actually kijken. Na een paar gezellige gesprekken met de eigenaar was dat geregeld en woensdag om 20.30 uur stond hij op het programma. Wij maar hopen dat er wel een paar mensen zouden komen, zou wel lullig zijn als hij een film op ons verzoek draait en wij zijn de enige in de zaal. Wat bleek: hij zat zo goed als vol! Heerlijke film, heerlijk genoten en lekker mee gezongen op het moment dat Hugh stond te dansen!


De vrijdag daarop was het afscheid van Renate en de verjaardag van Gladis (een van de meiden van Los Pinos). Taart, limonade en blikgooien. Erg gezellig.
´s Avonds hebben we thuis een etentje gehad met ons vieren en Guido en Miranda (Nederlandse stagiaire van Guido) was erg gezellig.
Zaterdag een rare dag. Aan het eind van de middag kwamen Renske en Maartje aan, de nieuwe vrijwilligers en om 23.00 uur zou Renate de bus naar Lima nemen. Het was nu echt voorbij met ons viertal. We hebben een geweldige tijd gehad met ons vieren en al gaan we elkaar in Nederland absoluut opzoeken, het zal niet hetzelfde zijn, wat we hier samen gedeeld hebben komt niet meer terug. We waren er allemaal erg emotioneel onder. Samen nog gegeten bij de creperie (het lievelingsrestaurant van Renate) en daarna haar naar de bus gebracht. De tranen stroomden... .

En hoewel het even wennen was hebben we het nu ook erg gezellig met Maartje en Renske. Maar Renaat: als je wilt zetten we zo een bedje voor je op, of we breken de geheime kamer open!!!!

Deze week was wel heel bijzonder, want naast al het verdriet en de narigheid om Jacinta en onze bezoeken aan het ziekenhuis en de kliniek, zijn we ook nog met Betty naar het ziekenhuis geweest.
Tamara en ik liepen afgelopen dinsdag omhoog naar Los Pinos toen we aan werden gesproken door een meisje (16). Zij vroeg ons wat we zochten. Ik legde haar uit dat we op weg waren naar Los Pinos omdat we daar werken. Ze liep achter ons aan. Ik zei haar dat wij, Tamara en ik, daarnaar op weg waren en dat we de route wel kenden. Ze bleef ons volgen. Ook negeren had geen zin, ze bleef achter ons aanlopen. Boven aangekomen hebben we de deur van de poort toch maar voor haar neus dich gedaan.
Een half uurtje later kwam Sor Ana ons halen in de comedor. Dit meisje stond met haar familie voor de deur en wilde alleen met ons spreken. Wij naar de poort. Daar stond ze, met aantekeningenschrift en de bijbel onder haar arm. Ze las ons hele stukken voor, keek ons voortdurend met vragende ogen aan . Ondertussen spraken Madre Vilma en Sor Ana met de familie van dit meisje. Zij scheen sinds twee weken nogal in de war te zijn. Madre Vilma besloot dat ze voor onderzoek naar het ziekenhuis moest. De enige mogelijkheid om haar mee te krijgen was als ook wij mee gingen. Dus zo liepen we in een mooie stoet: een non, een Peruaanse familie, een gek meisje en twee, met kop en schouders er bovenuit stekende, gringa´s de berg weer af.

Aangekomen in het ziekenhuis bleek de psycholoog pas 45 minuten later aan te komen. Betty (het meisje) wilde eigenlijk weer terug. Ik had nog een Linda (tijdschrift) in mijn tas en liet deze aan haar zien om haar een beetje af te lijden. Ze vond het erg interessant, maar stond er ergens iemand een beetje te bloot op een foto, dan wist ze niet hoe snel ze de bladzijde om moest slaan.
Toen de psycholoog kwam moest ze mee naar het kamertje van de psycholoog. Dit wilde ze niet. Ze wilde de deur niet door. Heel haar familie was aan haar aan het trekken. Uiteindelijk heeft de psycholoog twee minuten op de gang met haar gesproken en zei ons dat ze medicijnen moest hebben. Wij vonden het erg vreemd dat ze na 2 minuten praten al weet dat er maar gewoon wat medicijnen in het meisje gestopt moesten worden. We moesten naar de psychiater voor het recept. Weer als mooie stoet over straat. Weer durfde Betty niet naar binnen. Nu hebben Tamara en ik haar vast gepakt en gezegd dat ze onze vriendin is en dat we graag samen met haar naar binnen wilden en ze ging mee, al bleef ze naast de deur zitten.

De psychiater was in Lima. Zaterdag moest ze terugkomen. Wij in de taxi weer naar boven. Het paste niet in één taxi, dus stelden we voor dat Betty met haar familie naar hun huis ging en dat wij een andere taxi zouden nemen met Madre Vilma naar Los Pinos. Ze stapte de taxi niet in. Uiteindelijk zijn wij dus met haar mee gegaan. Bij haar thuis geweest en vond ze het ten slotte goed dat we gingen nadat Madre Vilma gezegd had dat we haar weer op zouden komen zoeken. (valse belofte?)
Zaterdag is Ine, onze nieuwe coördinator, mee geweest naar de psychiater.
Wat is het verhaal: Betty gelooft dat God een gringa is en in iedere gringa ziet ze een engel, vandaar dat ze alles met ons wilde doen.
We konden er hartelijk om lachen. Al is het natuurlijk ook heel triest, gelukkig is er nu een mooie oplossing. De moeder van Betty gaat helpen (schoonmaken geloof ik) bij de psychiater en zo krijgt Betty gratis behandelingen en medicijnen. Deze psychiater heeft een stagiaire uit Italië en Betty vind het dus helemaal goed, een gringa.

Donderdag 6 oktober was ik jarig. Een rare dag, want het was de dag dat we Jacinta begraven hebben. Maar ook heb ik kunnen genieten op deze dag. Sinds jaren heb ik me weer echt helemaal jarig gevoeld. Ik werd ´s morgens wakker gemaakt door mijn 4 zingende huisgenoten, met post, cadeautjes en ontbijt op bed. Het allerleukste was de kaart van oma, die ze op 10 september al verstuurd had, want je weet maar nooit hoe lang het duurt... Ik had deze kaart weken geleden al gekregen, maar Renate, Janthy en Tamara trokken hem uit mijn handen, omdat hij voor mijn verjaardag is, nu kon ik hem eindelijk lezen! Verder ben ik verwend met allemaal leuke en lieve cadeautjes en brieven: DANK JE WEL ALLEMAAL! En om 8.00 uur had ik Mirjam al aan de telefoon, lekker om weer even met Nederland te kletsen, dan is de afstand zo weer even helemaal verdwenen.
Na de begravenis kwam ik thuis en lag er zowaar nog een brief van oma op tafel! Een ontzettend lieve brief, die mij na deze emotionele dag in tranen liet uitbarsten. Ben even op bed gaan liggen en heb hem meerdere malen gelezen. Verder nog lekker lang met papa en Noor gekletst over de telefoon! En Renate belde vanuit Ecuador, de afstand was nu wel veel te groot, om het verlies van Jacinta wilden we elkaar gewoon even vast kunnen houden, nu leek Ecuador een stuk verder weg dan Nederland.
Mijn tijdplanning helemaal in de war, stonden Guido, Miranda en Ine al in de kamer terwijl de taart nog gehaald moest worden, het eten nog niet klaar was en ik ook nog even onder de douche wilde... Gelukkig maken vele handen licht werk en hebben wij hier geleerd onze handen te gebruiken. Ik kon douchen, toen ik beneden kwam was het eten klaar, de taart in huis en brandden de kaarsjes. Lekker en vooral erg gezellig gegeten. Na het eten nog even wezen stappen. Vrijdag had ik het zwaar. Alleen naar Monterrey, veel te weinig slaap en geen snijwerk, dus voor de nonnen van 10.30 uur tot 14.30 ringen aan gordijnen zitten naaien.

´s Avonds toch alle energie weer bij elkaar geraapt en weer tot in de vroege uurtjes wezen stappen. Je bent hier immers maar een paar maanden, dus wil er zoveel mogelijk uithalen.

Zondag hebben Tamara, Maartje en ik paard gereden. Peruaanse paarden zijn niet zo groot. Jammer. Zielig. Maar ze schijnen (en blijken) wel erg sterk te zijn. 3 Uur door de bergen gereden, heerlijk! En, hoe toepasselijk, mijn paard heette Gringo.

Gisteren in Los Pinos mijn verjaardag gevierd. Het mooiste koor dat je je maar voor kan stellen zong mij luiden duidelijk toe, genieten!

Deze week hebben de kinderen vakantie, dus ik hoop veel tijd voor leuke momenten!